Grond en bemesting

Kalk

Kalk is geen wondermiddel.

Het wordt te pas en te onpas gestrooid. 

In meer dan 75% van de gevallen dat het gestrooid wordt, is het weggegooid geld en slecht voor je planten.

Kalk bevat calcium en dat is een bouwstof die planten in kleine hoeveelheden nodig hebben. Kalk heeft vooral invloed op de zuurgraad van de grond. 

Op sommige grondsoorten kan voor sommige gewassen het gebruik gerechtvaardigd worden.

Kalk wordt meestal van stal gehaald als mensen een mosplantje signaleren in hun border of in het gazon. 

Mos is een plantje dat goed kan groeien, waar andere planten het niet zo naar hun zin hebben. Mos is dus geen indicator voor zure grond, maar meestal van slechte grond. Het kan dan gaan om te arme grond, dichtgeslagen grond, humusarme grond, te natte of te slecht afwaterende grond en ga zo nog maar even door.

Kalk strooien is in deze situaties niet de oplossing, die moet je zoeken in het verbeteren van de ongunstige omstandigheden.

Alleen al in ons kleine landje zijn er heel veel verschillende grondsoorten. 

Je hebt niet alleen maar zandgrond, klei, löss en veen, maar ook mengsels hiervan. 

Je hebt zure en kalkrijke zandgrond, kleigrond is meestal kalkrijk, maar er is ook zure kleigrond. Probeer altijd met je grond mee te tuinieren.

Leg dus geen heidetuin aan op kalkrijke kleigrond en probeer geen kalkminnende planten te kweken op veengrond. Als je dat doet kun je de kalk in de schappen op het tuincentrum laten liggen. Je kunt je geld beter spenderen aan compost, potgrond en/of mest.

Nog even iets over kalk. Kalk kan diverse voedingsstoffen aan zich binden. Strooi je dus toch kalk en direct daarna of binnen afzienbare tijd geef je mest aan je planten, dan kan een gedeelte van die meststoffen aan de kalk gebonden worden. Deze binding is zo sterk dat de planten die meststoffen niet op kunnen nemen. Je denkt dan dat je je planten gemest hebt, maar ze hebben er niet veel aan. In de loop van soms jaren wordt de kalk door natuurlijke processen afgebroken en komen de gegeven meststoffen toch nog vrij. 

Vandaar dat meestal wordt aanbevolen om kalk in de wintermaanden te strooien en meststoffen in de lente en zomermaanden. Er zijn kalksoorten die ook in het groeiseizoen gegeven kunnen worden, bedenk echter eerst of het wel nodig is.

Compost

Wat er niet afgaat hoeft er ook niet bij. Als je niets afvoert, wat plantmateriaal betreft, hoef je ook niets bij te vullen.

Beetje cryptisch misschien, maar veel mensen vergeten dat ze constant aan het oogsten zijn uit hun tuin. 

De haag wordt geknipt, het snoeisel vertrekt via de groene kliko de tuin uit. 

Uitgebloeide bloemen, afgemaaid gras, planten die je zat bent, snoeisel van struiken en bomen,

ze verlaten allemaal de tuin via die groene bak, plastic zak, of naar de vuilstort.

Wat velen niet weten is dat er in dit plantaardige afval voedingsstoffen opgeslagen zitten. 

De plant haalt met zijn wortels water en voedingsstoffen uit de grond en gebruikt die om te groeien.

Als je dus snoeit van een plant, gaat die plant weer vrolijk op zoek naar nieuwe voedingsstoffen. 

Je kunt je misschien wel voorstellen dat sommige planten na een tijdje uitgezocht zijn, de voedingsstoffen zijn op. 

Dan moeten er, door middel van mest, weer nieuwe voedingsstoffen aangevoerd worden.

Maar stel nu dat je al dat tuinafval nou eens niet afvoert, maar in je tuin houdt. 

Stel dat je dat op een hoop gooit, of in een of andere bak en dat je de natuur zijn gang laat gaan. 

Die afvalstoffen verteren dan langzaam en er blijft uiteindelijk een soort zwarte aarde over. 

Dat noemen ze nou compost. Compost is door de natuur gemaakt uit tuin (en keuken) afval.

Het mooie is dat alle voedingsstoffen nog in deze compost zitten en wat ik in het begin al schreef, 

wat er niet afgaat hoeft er ook niet bij.

Het scheelt in de aanschaf van meststoffen en het scheelt in de afvoer naar de vuilnisbelt.

Meer over hoe te composteren volgt later.

Tuinplantengrond

Zoals beloofd een stukje over tuinplantengrond. 

Tuinplantengrond is gewone potgrond met een aantal handige toevoegingen.   

Zo zit er terracottem door heen gemengd. Terracottem heeft niets met terracotta te maken. 

Het is een product wat veel water op kan nemen en weer afgeven wanneer dat nodig is. 

Tuinplanten die net geplant zijn, kunnen vanwege hun nog kleine wortelkluit gevoelig zijn voor vochttekort of zelfs verdroging. 

De terracottum houdt extra water vast en geeft dat af als de nieuw geplante plant dreigt te verdrogen.

Verder zitten er schimmels in de grond die in samenleving leven met de wortels. 

Schimmels klinkt nou niet echt positief, maar neem van mij aan dat de meeste planten niet zouden kunnen leven zonder deze schimmels (mycorrhiza).

Tenslotte zitten er nog langzaam werkende meststoffen in die de pas geplante planten goed kunnen gebruiken.

Wat heel erg belangrijk is dat je planten niet in pure tuinplantengrond of potgrond plant. Planten zijn namelijk ook liever lui dan moe. 

Als je een groot gat graaft en vult met goede grond en daar je plant in zet, bestaat de kans dat de plant met zijn wortels in de goede grond blijft groeien en liever niet jouw eigen tuingrond in groeit. 

Altijd mengen dus voor het beste resultaat.

Hydrokorrels, zin en onzin.

In de bodem van een pot moet een gat zitten voor een goede afwatering. 

Boven dat gat worden normaal gesproken wat potscherven gelegd, opdat het gat niet verstopt raakt door wortels en grond. Tegenwoordig zijn er nog weinig mensen die oude potscherven bewaren voor dit gebruik. Daarom wordt veel gebruik gemaakt van hydrokorrels. 

Hydrokorrels is een beetje verwarrende naam, die overgebleven is uit de tijd dat hydrocultuur in de mode was. Toen werden planten geplant in een waterdichte bak die gevuld was met hydrokorrels. Met speciale metertjes en mest kon je je kamerplanten laten groeien. 

Het is uit de mode geraakt, maar de hydrokorrels zijn gebleven.

Hydrokorrels zijn gebakken kleikorrels die geen water vasthouden, 

ook al doet de naam dat vermoeden. De kleikorrels worden juist gebruikt om het te veel aan giet- of regenwater makkelijk weg te laten vloeien. Een laagje van enkele centimeters is voldoende. 

Als je naar diverse Nederlands tuinprogramma's kijkt, zou je denken dat de halve pot met kleikorrels gevuld dient te worden, maar dat is dikke onzin. Planten hebben niets aan kleikorrels, die hebben liever potgrond.

Wees dus zuinig met kleikorrels en gul met potgrond.

Wat je trouwens ook met hydrokorrels kunt doen, is ze wat mengen met potgrond (het laagje op de bodem blijft). Op die manier maak je je potten lichter in gewicht zonder dat de planten er last van hebben.

Bemeste tuinaarde is troep!

Duidelijker kan ik het niet zeggen. 

Vervelend van de woorden bemeste tuinaarde is dat ze zo lieflijk klinken. 

Wat is er nou beter voor mijn plantjes dan bemeste tuinaarde zou je zeggen.

Laat ik dan gelijk maar zeggen wat er in bemeste tuinaarde zit: 50 % tuinturf en 50% gft- compost. Het is prima spul om door je grond heen te mengen ( als je niet bang bent voor wat spontaan opkomend onkruid dat soms in de gft-compost zit), maar strooi nooit meer dan een laagje van circa 3 cm per vierkante meter.

Gebruik bemeste tuinaarde nooit om in te planten, gebruik het nooit om potten of zelfgemaakte bakken mee op te vullen, gebruik het nooit om te tuin meer dan 3 cm op te hogen, gebruik het nooit om onder je graszoden te leggen. 

Kort samengevat kan ik beter zeggen: gebruik het nooit.

In potten en bakken gebruik je potgrond en tuinplanten plant je met tuinplantengrond, of gewone potgrond.

Investeren in de grond is belangrijker dan investeren in planten. 

In goede grond groeien planten goed, in slechte grond groeien ze slecht. 

(Dat zal ik later nuanceren en ook potgrond en tuinplantengrond zal ik later wat diepgaander bespreken.)

Hortensiamest
Het loopt de spuigaten uit in het bemestingsvak.  

Had je vroeger 2 of 3 soorten mest, tegenwoordig lijkt het wel of er voor elke plant een apart potje mest te koop is. 

Bij wie de schuld ligt, is de vraag?. 

Is het de producent van meststoffen die meer mest verkoopt als hij meer soorten aanbiedt?

Is het het tuincentrum die graag bij elke plant een apart zakje mest wil verkopen?, of is het de consument die voor zijn teerbeminde plant het beste van het beste wil hebben?.

Ik weet het niet, ik weet wel dat er op dit gebied een hoop onzin verkondigd wordt.

Eėn van de meststoffen uit het schap is bijvoorbeeld hortensiamest. 

Er is maar ėėn hortensia die ik eventueel hortensiamest zou geven en dat is de blauwe boerenhortensia die groeit op een plek waar hij twijfelt of hij rose of blauw zal kleuren. Hortensiamest is eigenlijk Rhododendronmest. 

Het is een meststof die bij het oplossen in de grond die grond een klein beetje zuurder maakt. 

Rhododendrons, maar ook heideplanten, Skimmia, Pieris enz. zijn planten die van zure grond houden en die houden ook van een meststof die de grond iets zuurder maken.

Blauwe hortensia’s zijn blauw als de grond zuur genoeg is en als die grond voldoende oplosbare aluminiumzouten bevat. (Koper of roestig ijzer hebben geen effect.)

De blauwe hortensia zal dus op grond die niet zuur genoeg is, blij zijn met de hortensiamest en met kaliumaluin.

Voor alle andere hortensia heb je dus helemaal geen hortensiamest nodig. 

Die zijn blij met een algemene meststof voor bloeiende tuinplanten (en dat heet op het tuincentrum meestal rozenmest 😁.)

Composteren 2

Nu de blaadjes van de boom aan het vallen zijn is het tijd dat ik nog wat schrijf over composteren.  Al die blaadjes zijn namelijk zeer geschikt materiaal voor de composthoop.

Wat gebeurt er nu eigenlijk bij het composteren? Het organische materiaal wordt aangevallen door wormen, schimmels, bacteriën en andere bodemorganismen. 

Dit composteringsteam zit graag een beetje beschut en heeft graag een beschaduwde, 

niet te droge plek om hun werk te doen. Het simpelweg op een grote hoop gooien is wel een optie, maar het ziet er zo rommelig uit. Middenin de hoop zijn de omstandigheden wel goed, maar de buitenste laag verdroogt snel en zal niet goed verteren. Het is handiger en netter om de te composteren afvalproducten ergens in te doen. 

Heb je een heel klein tuintje dan zou je aan een speciaal, van kunststof gemaakt, compostvat kunnen denken. Is je tuin wat groter dan kun je zelf van oude of nieuwe planken een paar compostbakken kunnen maken. Je slaat simpelweg 4 palen in de grond zodat ze een meter boven de grond uitsteken. De palen zet je ongeveer 80 tot 100 cm uit elkaar in een mooi vierkant en dan timmer je de vier zijden dicht. Je kunt dit zo mooi maken als je zelf wilt en zo groot of klein als je denkt nodig te hebben. Als je handig bent en de ruimte hebt bouw je er twee of meer naast elkaar. Maak ook een passend deksel zodat de boel beschut ligt en niet te nat kan worden bij hevige regenval.

Als de bakken klaar zijn begin je met het vullen van de eerste. 

Als die goed vol zit leeg je die met een riek in de tweede. Als de eerste weer vol zit is de tweede vaak al flink gecomposteerd en kan de compost de tuin in. 

In warme zomermaanden gaat het composteren snel, in de wintermaanden een stuk langzamer. Zitten je bakken te snel vol maak dan een derde bak.

Het zal je verbazen hoeveel tuinafval je in de bakken kwijt kunt. 

Als je bedenkt dat de meeste planten voor 70% of meer uit water bestaan, kun je dat wel verklaren.

Probeer een gevarieerd soort tuinafval aan te bieden, dus gras mengen met heggenknipsel. Dit om een goede vertering te krijgen.

Hoe fijner het materiaal, hoe sneller het verteerd.   

Bij wat grotere tuinen is de aanschaf van een hakselaar te overwegen, desnoods samen met ėėn of meerdere buren. Mocht je een hakselaar aanschaffen, ga dan voor een kneuser, niet voor een zogenaamde snijbonenmolen. 

Kneusers zijn veel minder storingsgevoelig en krijgen ook dikkere, ingedroogde takken klein.

Het gebruik van compostversnellers is flauwekul .

Tenslotte: goede compostbakken stinken niet, maar ruiken naar een herfstig bos.